Böbrek Taş Hastalığı

Böbreklerin Görevleri

Kanda bulunan zararlı atıkları süzen ve bu atıkları su ile birlikte idrar halinde dışarı atılmasını gerçekleştiren organlarımız böbreklerdir . İdrar oluşturmak haricinde başka mühim görevleri olan böbrekler, kemik iliğindeki kan hüclerini olgunlaştıran eritropoetin isimli bir hormonun yapımından görevlidir. Böylece kansızlığa karşı vücudu korumaya alırlar. Buna dahil olarak, kalsiyum ve fosfor dengesini D vitamininin sentez edilmesine katkı sağlayarak dengesini düzenlemiş olur. Bu da kemiklerin kuvvetli olmasını sağlamaktadır.

Böbrek Taşlarının Yapısı

İdrarın içinde birtakım mineraller vardır. Bunlardan bazıları metabolik bozukluklar veya sıvı alım azlığından kaynaklı idrarın içindeki yoğunluğu arttıkça ilk olarak kristal oluşumu sonrasında bu kristallerin küme haline gelip birleşmesiyle taş oluşumu gerçekleşmektedir.

Böbrek Taşları Kaç Çeşittir

Kristallerin türüne göre taşların yapısını oluşturan 5 ana kategori şeklinde bölünmektedir. Bunlar; Kalsiyum Oksalat Taşları (en fazla), Kalsiyum Fosfat Taşları, Enfeksiyon (Strüvit) Taşları, Ürik Asit Taşları ve Sistin Taşları. Taş yapısının bilinmesi, tedaviden sonra tekrar taş oluşumunun önüne geçilmesi ve buna yönelik önlemler alınması açısından önemlidir.

Böbrek Taşı Neden Oluşur?

Taş hastalığının neden olduğu ile alakalı sebepler günümüzde tam olarak saptamamış olsa da birtakım genetik nedenler, doğuştan gelen hastalıklar, sıvı alma sıklığı ve besleme, yaşam sürdürülen coğrafya, iklim, ırk, meslek gibi birden fazla faktörün rol oynadığı kabul görmektedir. Özellikle yeterince sıvı alınmaması, tuz ve rafine şeker tüketiminin yüksek oranda olması, fazla hayvansal protein alınması, sıcak ortamlarda yaşamak ve çalışmak, sedanter yaşam tarzı, idrar yolu enfeksiyonları, bazı metabolik ve genetik hastalıklardan kaynaklı böbreğin yapısal bozuklukları sorumlu tutulmaktadır.

Böbrek Taş Hastalığının Belirtileri

Böbrek taş hastalığı kimi zaman hiçbir belirti vermeden tesadüfen saptanabilirken bazı durumlarda da idrar yoluna düşerek çok kuvvetli ağrılara sebep verebilmektedir. Çoğu zaman ağrının hali kolik tarzında olup, dalgalar halinde gelir ve kıvrandırıcı tarzda olmaktadır. Ağrının hissedildiği yer yan (böğür) bölgesinde olup, kasık bölgesine doğru yayılmaktadır. Ağrı dışında saptanan en mühim belirtiler ise bulantı, kusma, idrar yaparken yanma, idrardan kan gelmesi ve idrar yapma problemleri olmaktadır.

Böbrek Taş Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur

Böbrek taş hastalığının tanısı koyabilmek için detaylı bir anamnez ile muayenenin yanı sıra birtakım laboratuvar ve görüntüleme işlemlerinden faydalanılmaktadır. Taş tanısında kullanılan en önemli radyolojik görüntüleme ultrasonografi, direkt grafi ve düşük dozla çekilen ilaçsız tomografidir. Taşa yönelik bir müdahale planlandığında ilaçlı (kontrastlı) incelemeler veya gerektiğinde sintigrafik incelemeler planlanabilmektedir. Taş hastalığının nedenlerinin araştırılması amacıyla kan ve idrarda bir takım metabolik incelemelerin yapılması ve taşın analiz edilmesi ilerde hastalığın tekrar etmemesi açısından önem arz etmektedir.

Böbrek Taşlarının Tedavisi Böbrek taş hastalığı tedavisi; Birtakım faktörler göz önünde bulundurularak taşın yerleşim yeri, boyutu, tipi hastaya ait planlanmaktadır.

ESWL (ses dalgaları ile taş kırmaesnek yapıda (fleksibl) ince bir endoskop vasıtasıyla, vücuda herhangi bir kesi ya da delik açmadan, idrar kanalından böbreğe kadar girilip, buradaki taşların lazer yardımıyla kırılması ya da alınması işlemidir),

URS / RİRC (üreterorenoskopi),

PNL (perkütan nefrolitotomi),

Açık ve laparoskopik cerrahi yöntemler

bu amaçla kullanılan tedavi yöntemleridir. Taş hastalığının yeniden nüksetmemesi için birtakım yaşam tarzı değişiklikleri, diyet tedavisi ve metabolik araştırma sonuçlarına göre ilaç tedavisi hastalara sunulmaktadır.

---

Lazerle Böbrek Taşı Kırma

Lazerle böbrek taşı kırma işlemi için özel üretilmiş endoskoplar (fleksibl üreterorenoskop) Lazerle böbrek taşı kırma operasyonu için kullanılmaktadır. Yaklaşık 3 mm kalınlığında ve 60 – 70 cm uzunluğundaki bu aletlerin ucu cerrah tarafından cihazın arkasından kumanda edilebilmektedir. Böylelikle böbreğin her bir odacığına girilebilir ve buradaki taşlara ulaşılarak lazer yardımıyla kırılabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Böbrek Taşı

Yetişkinlere göre daha nadir görülen taş hastalığı bebeklerde ve çocuklarda da geçtiğimiz yıllarda görülme olasılığı beslenme rutininin değişikliklerine göre artmaktadır. Ek olarak bu çocuklarda taş hastalığının altında yatan sıklıkla bir metabolik ya da anatomik bozukluk olmasından kaynaklı tekrarlamaya son derece eğilimlidir. Çocuk böbreğinin ve idrar kanallarının küçük olmasından ötürü bu yaş grubunun tedavisinde minyatür özel cihazlar kullanılmalı ve cerrah bu konuda yeterli bilgi ve deneyime sahip olmalıdır.